Η ανάπτυξη της αναπαραστασιακής ικανότητας στο χώρο των φυσικών επιστημών σε σχέση με την ικανότητα στοχασμού στον κοινωνικό κόσμο

In this paper we investigated children’s ability to handle representations related to their intuitive experience of the world, alongside the scientific, non-intuitive knowledge acquired during school years. The results of our previous studies have shown that understanding of scientific, non-intuitive explanations does not necessarily lead to an understanding of the different ways in which the same situation in the world can be interpreted. The ability to think at the same time for two different representations shows a developmental progress as children gradually understand "seeing" and "seeing as". This understanding seems to be related to changes not only in children’s ontological commitments but also in their epistemological commitments as well as in their representations. The hypothesis that the beginnings of this understanding can be found in children’s ability to think about the differences between their beliefs and the beliefs of others in the social domain (Theory of the Mind) was investigated in this study. Sixty-three students (mean age: 10 years and 8 months) were administered Theory of Mind (ToM) tasks and Theory of the physical world tasks. The results seem to confirm the existence of common cognitive-epistemological elements between the two domains of thought. ToM appeared to be a strong predictor of children's ability to reason on different perspectives of the physical world. The results are discussed based on their likely impact on the design of educational interventions that promote conceptual change.

Στην παρούσα εργασία διερευνήθηκε η ικανότητα των παιδιών να χειρίζονται αναπαραστάσεις σχετιζόμενες με τη διαισθητική εμπειρία τους για τον κόσμο παράλληλα με την επιστημονική αντι-διαισθητική γνώση που αποκτούν κατά τα σχολικά χρόνια. Τα αποτελέσματα προηγούμενων μελετών μας έδειξαν ότι η κατανόηση επιστημονικών αντι-διαισθητικών εξηγήσεων δεν οδηγεί απαραίτητα και στην κατανόηση των διαφορετικών τρόπων με τους οποίους μπορεί να ερμηνευτεί μια ίδια κατάσταση στον κόσμο. Η ικανότητα να σκέφτεται κανείς συγχρόνως για δύο διαφορετικές αναπαραστάσεις παρουσιάζει μια αναπτυξιακή πορεία, όπου τα παιδιά σταδιακά κατανοούν και το «βλέπω» και το «βλέπω σαν». Η κατανόηση αυτή φαίνεται να συνδέεται με αλλαγές όχι μόνο στις οντολογικές δεσμεύσεις αλλά και στις επιστημολογικές δεσμεύσεις καθώς και στις αναπαραστάσεις των παιδιών. Η υπόθεση ότι οι απαρχές αυτής της κατανόησης βρίσκονται στην ικανότητα των παιδιών να σκέφτονται για τις διαφορές ανάμεσα στις πεποιθήσεις τους και τις πεποιθήσεις των άλλων στο πεδίο του κοινωνικού κόσμου (Θεωρία του Νου) μελετήθηκε στην παρούσα μελέτη. Εξήντα τρεις μαθητές (μ.ο. ηλικίας 10 έτη και 8 μήνες) εξετάστηκαν με  έργα  Θεωρίας του Νου (ΘτΝ) και  έργα κατανόησης για τον φυσικό κόσμο. Τα αποτελέσματα έδειξαν να επιβεβαιώνουν την ύπαρξη κοινών γνωστικών-επιστημολογικών στοιχείων ανάμεσα στα δυο πεδία σκέψης. Η ΘτΝ φάνηκε να αποτελεί σημαντικό προβλεπτικό παράγοντα για την ικανότητα των παιδιών να αναστοχάζονται πάνω σε διαφορετικές οπτικές του φυσικού κόσμου. Τα αποτελέσματα συζητούνται με βάση και την επίδραση που μπορεί να έχουν στο σχεδιασμό διδακτικών παρεμβάσεων που προωθούν την εννοιολογική αλλαγή.